Erbo-dóu-mau-de-dènt
Hyoscyamus niger
Solanaceae
Àutri noum : Jusquiam-negre, Erbo-de-bregand, Erbo-de-mort, Endourmidouire, Erbo-de-dènt.
Nom en français : Jusquiame noire.
Descripcioun :L'erbo-dóu-mau-de-dènt es uno planto devengudo pu raro qu'à passa tèms emé l'esvalimen dis escabot de fedo. D'efèt trachis proche di jasso ounte soubro proun de femié. Autramen es eisado de recounèisse emé si poulìdi flour di dos coulour.
Usanço :"L'ai agu ramassado, i'avié pas de dentisto coume i'a aro, e se sounavian coume acò... Alor metian la grano sus de braso, se brulavo, fumavo e metian uno bolo vuejo dessus, à l'envers, pèr que lou fum rentrèsse bèn, lou tournavon e i vieujavon d'aigo boulènto dedins, e fasian uno fumigacioun. Ero rare que lou mau de dènt passèsse pas", L. Saunier in O. Madon, op.cit. p. 109.
Port : Grando erbo
Taio : 20 à 80 cm
Fueio : alterno
Tipe bioulougico : Emicriptoufite
Cicle bioulougico : Planto renadivo
Gènre : Hyoscyamus
Famiho : Solanaceae
Coulour de la flour :
Jauno Vióuleto
Petalo : 5
Ø (o loungour) flour : Pancaro entresigna
Flourido : Printèms
Sòu : Ca
Autour basso e auto :
Pancaro entresigna
Aparado : Noun
Remarco :
Liò : Escoumbre e proche dis oustau
- Jasso
Estànci : Subremediterran à Mountagnard
Couroulougi :
Pancaro entresigna
Ref. sc. : Hyoscyamus niger L., 1753
Ninfo
Nuphar lutea
Nymphaeaceae
Àutri noum : Pèd-de-miolo, Cougiéu-d'aigo, Pèd-de-muelo.
Nom en français : Nénuphar jaune.
Descripcioun :La ninfo trachis dins l'aigo di lono, roubino e àutri canau. Floto sus l'aigo emé si gròssi fueio, un pau pu longo que larjo e duberto ounte s'estaco lou pecou, ço que douno d'èr à un "pèd de miolo". Li flour, que vènon l'estiéu, jauno, fan de 3 à 5 cm de diamètre.
Usanço :Lou rizoumo èi manjadis, lou fau faire couire de tèms, e chanja l'aigo, pèr n'en leva l'amarun. Se pòu tambèn manja li pecou e li grano après lis avé leva dóu fru, ço qu'èi pas eisa. Aquésti grano sauton à la sartan dóu biais dóu pop-corn.
Port : Erbo
Taio : 1 à 5 m
Fueio : alterno
Tipe bioulougico : Idroufite
Cicle bioulougico : Planto renadivo
Gènre : Nuphar
Famiho : Nymphaeaceae
Ordre : Nympheales
Coulour de la flour :
Jauno
Petalo : 5
Ø (o loungour) flour : 3 à 5 cm
Flourido : Printèms
- Estiéu
Sòu : ges
Autour basso e auto : 0 à 1200 m
Aparado : Noun
Liò : Aigo
Estànci : Termoumediterran à Mountagnard
Couroulougi : Éurasiatico
Ref. sc. : Nuphar lutea (L.) Sm., 1809